Thí sinh choáng vì đề thi đánh giá năng lực gần 10 môn

Cấu trúc đề thi đánh giá năng lực từ năm 2025 được Đại học Quốc gia TP HCM công bố hôm 12/11, gồm ba phần Sử dụng ngôn ngữ, Toán học, Tư duy khoa học. Trong đó, phần Sử dụng ngôn ngữ có 60 câu hỏi, tăng 20 so với những năm trước. Phần Logic – Phân tích số liệu và Giải quyết vấn đề ở các năm trước được gộp lại thành “Tư duy khoa học” với 30 câu trắc nghiệm.

Xem đề, Vũ Minh, Học sinh lớp 12, trường THPT Thống Nhất, Đồng Nai, bất ngờ vì nội dung trải dài ở hầu hết môn học trong chương trình phổ thông. Ngoài Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh còn có Giáo dục kinh tế và pháp luật, Lý, Hóa, Sinh, Sử, Địa.

Trong khi đó, cuối năm ngoái, đại học này cho biết dự kiến giữ nguyên cấu trúc bài thi, riêng phần Giải quyết vấn đề, thí sinh được lựa chọn 3 trong 6 môn nói trên thay vì phải làm toàn bộ.

“Em đã chọn tổ hợp Toán, Lý, Hóa và tập trung cho các môn này. Giờ đề lại ra toàn bộ môn, em không biết phải làm như thế nào”, Minh cho hay.

Theo Minh, những thay đổi trong cấu trúc đề của Đại học Quốc gia TP HCM khiến thí sinh hoang mang, khó ôn tập vì chương trình THPT phân theo ban. Các môn Lý, Hóa, Sinh, Sử, Địa, Tin học, Công nghệ, Âm nhạc, Mỹ thuật, Giáo dục kinh tế và pháp luật thuộc nhóm lựa chọn. Học sinh thường chọn nhóm môn theo khối xã hội hoặc tự nhiên.

“Em không học Sử, Địa nên giờ ôn thì cũng không biết bắt đầu từ đâu, đành dành thời gian cho phần nhiều điểm là Sử dụng ngôn ngữ”, nam sinh cho hay.

Thấy bạn bè bàn tán, Thu Phương, học sinh lớp 12 tại TP HCM, liền hỏi thăm thầy giáo luyện thi và Giáo viên ở trường. Ban đầu, Phương cho rằng có sự nhầm lẫn nhưng xem kỹ đề minh họa và được giáo viên giải đáp, nữ sinh thất vọng.

“Em học một lớp luyện thi online và ôn tập theo định hướng trước đây Đại học Quốc gia TP HCM công bố. Bây giờ đã gần hết nửa năm lớp 12 thì lại thay đổi”, Phương nói.

Thầy Lê Minh Xuân Nhị, Giám đốc Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Tri Thức NP, cho rằng cấu trúc thi đánh giá năng lực năm 2025 không cân đối, có thể tạo bất công. Lý do là phần Tiếng Việt, Tiếng Anh, Toán chiếm đến 3/4 đề. Phần Logic – Phân tích số liệu cũng liên quan đến tính toán.

Phần suy luận khoa học với 6 nhóm lĩnh vực kiến thức có chiếm 18 câu hỏi, tức 3 câu mỗi môn. Trong khi chương trình mới cho phép học sinh lựa chọn môn, sẽ có em không học Sử, Địa hoặc Lý, Hóa, Sinh trong cả ba năm THPT. Vì thế, thí sinh có thể không thể làm hết đề nếu chỉ học kiến thức trên lớp.

“Một học sinh giỏi tiếng Anh và không biết gì về Hóa, Sinh vẫn có thể đạt điểm cao hơn một bạn chỉ khá tiếng Anh nhưng giỏi Hóa, Sinh, bởi trọng số cho 6 môn còn lại quá ít”, thầy Nhị phân tích.

Ngày 15/11, ông Nguyễn Quốc Chính, Giám đốc Trung tâm Khảo thí và Đảm bảo chất lượng, Đại học Quốc gia TP HCM, cho biết bài thi nhằm đánh giá năng lực học đại học của thí sinh. Những năng lực được đại học này chú trọng là đọc, sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt, tiếng Anh, Toán học, sự logic, tư duy khoa học, xử lý số liệu, giải quyết vấn đề.

Theo ông, những điều chỉnh của đề thi đánh giá năng lực từ năm 2025 đã được nhóm chuyên gia nghiên cứu kỹ, nhằm phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018 và đảm bảo công bằng với tất cả thí sinh.

Chương trình mới quy định ngoài ba môn bắt buộc, học sinh được lựa chọn một số môn khác theo định hướng nghề nghiệp. Ông Chính cho hay, dự kiến ban đầu của Đại học Quốc gia TP HCM là cho thí sinh tự chọn nhóm môn để làm bài. Tuy nhiên theo lý thuyết sẽ có đến hơn 120 tổ hợp môn, nếu đáp ứng sự chọn lựa của toàn bộ thí sinh, đề thi phải có rất nhiều nhóm môn. Như thế, việc đánh giá khó đồng nhất.

Do đó, đại học này điều chỉnh cấu trúc đề thi như hiện nay, tạo cơ hội như nhau cho thí sinh dù các em chọn tổ hợp môn nào ở bậc THPT.

Theo ông Chính, phần Sử dụng ngôn ngữ và Toán là những nội dung bắt buộc học ở phổ thông. Phần Tư duy khoa học có hai nhóm, gồm Logic – Phân tích dữ liệu và Suy luận khoa học. Trong đó, phần đầu đã có ở đề những năm trước. Như thế, cấu trúc, nội dung đề được giữ ổn định đến 85%.

18 câu thuộc nhóm Suy luận khoa học là sự khác biệt. Phần này gồm các vấn đề khoa học, xã hội, công nghệ, đời sống, chứ không thuộc về kiến thức riêng biệt từng môn Lý, Hóa, Sinh, Sử, Địa, Giáo dục kinh tế và pháp luật. Các câu hỏi đều cung cấp đầy đủ thông tin dưới dạng số liệu, dữ kiện, công thức, định nghĩa, quá trình và kết quả thí nghiệm. Thí sinh dựa vào tư duy logic, suy luận khoa học để tìm ra quy luật, lời giải.

“Đây là phương án có lợi và công bằng nhất cho tất cả thí sinh”, ông Chính nói.

Với cấu trúc đề mới, ông Chính cho rằng những thí sinh học theo hướng tìm tòi, hiểu sâu bản chất vấn đề sẽ có lợi hơn những bạn chỉ thuộc lòng lý thuyết. Bài thi đánh giá năng lực dài hơn các bài kiểm tra thông thường, cung cấp nhiều số liệu, dữ kiện, đòi hỏi thí sinh có khả năng đọc, tóm tắt vấn đề tốt. Sau đó là năng lực tổng hợp những gì đọc được và sắp xếp logic, từ đó tìm ra quy luật.

Lệ Nguyễn

*Tên học sinh được thay đổi